Herbas da noite
![](https://paulalago.com/wp-content/uploads/2022/02/Herbas-da-noite.jpg)
Herbas da noite
Esta pequena guía das herbas de San Xoán non ten máis intención cá de recoller os usos populares e propiedades das herbas que se apañan na véspera desta data máxica. Esta idea nace da constatación de que a medida que pasan os anos vaise perdendo esta tradición e, con ela, os nomes das plantas, e as plantas mesmas, ao iren desaparecendo as depositarias (pois maiormente son mulleres) desta humilde pero entrañable sabedoría.
Eu fun polo monte con elas de pequena e gardo memoria desas tardes en que descubrir o “tromentelo”, o “fento en crus” ou os poexos era unha alegre, divertida e enriquecedora aventura. Máis tarde fun quen de recoñecer arrecendos que me trasladaron a esas tardes despreocupadas e felices e alimentaron a miña memoria visual e olfactiva.
![](https://img.youtube.com/vi/sIEH-gqrLwU/maxresdefault.jpg)
A noite de San Xoán
Na noite de San Xoán prodúcense distintas manifestacións de orixe máxica para celebrar o solsticio de verán e o inicio dunha estación que supuña a coroación do traballo campesiño e o premio ao seu esforzo: fogueiras para escorrentar os malos espíritos e atraer o favor das divindades, rituais de fertilidade nas praias (baño das nove ondas), esconxuros…Unhas manifestacións de orixe pagá que o cristianismo asimilaría baixo o nome de Día de san Xoán Bautista.
De todas estas manifestacións, a máis difundida de todas elas, a máis popular, era a recollida das herbas máxicas de San Xoán. Unha serie de herbas, follas e flores son apañadas no serán da véspera do San Xoán. Despois de mergullalas en auga collida en sete fontes e polas a serenar durante a noite do 23 ao 24 de xuño, ao raiar o sol a xente da casa lavaba a cara con esta arrecendente auga. Entre as propiedades que se lle atribúen, están a de escorrentar os malos espíritos, atraer a boa sorte e aumentar a beleza das mozas.
Dores Pereira
As plantas recollidas
A seguir poden consultar as plantas que atoparán no libro. A vocación do libro é máis a de ser un obxecto artístico que unha guía de campo ao uso. Como consideramos que os novos medios xa nos permiten acceder á información xenérica, pretendemos aportar con esta publicación un valor diferente. Porén introducimos un apartado cun código QR que conduce a esta páxina, para que calquera poida navegar por elas e completar a imformación que precisase.
As ilustracións
![](https://img.youtube.com/vi/-zlo8fy1QkA/maxresdefault.jpg)
As ilustracións fixéronse mediante a técnica do “dripping” na procura do efecto de volume das follas que se fixaban e se prensaban sobre o papel dos herbarios. Para conseguir aínda máis efecto de relevo fotografáronse os orixinais con luz rasante. O medio usado nas pinturas é acrílico sobre papel formato A3. A paleta de cor escollida responde á procura dos tons óxidos e ocres, simulando as plantas envellecidas co paso do tempo.
A inspiración
.
Como referencias para facer que o libro tivese un diálogo armónico entre texto, ilustración e espazo branco inspirámonos nas seguintes obras:
![](https://paulalago.com/wp-content/uploads/2023/10/emily-dickinson3.jpg)
Herbario de Emily Dickinson. 1845
Como exemplo de como se pode combinar ciencia, poesía e sentido estético nunha mesma publicación. O xeito no que as plantas xacen no papel, secas, como cadaleitos foi o punto de partida e modelo das ilustracións que iluminan esta guía.
![](https://paulalago.com/wp-content/uploads/2023/10/manuscrito-voynich-4.jpg)
Manuscrito Voynich. S.XV.
Un misterioso libro ilustrado escrito nun sistema aínda non identificado. A maneira na que os textos dialogan coas imaxes deunos pistas de como enfocar o deseño editorial.
A obra final
O libro componse de 100 páxinas cosidas con ilustracións a cor . O seu formato é A5, con cuberta branda e lapelas
![](https://paulalago.com/wp-content/uploads/2021/12/FENTA3-1.jpg)
![](https://paulalago.com/wp-content/uploads/2023/11/MAQUETA-DEF623-scaled.jpg)
![](https://paulalago.com/wp-content/uploads/2021/12/POLITAINA.jpg)
Sobre as autoras
![](https://paulalago.com/wp-content/uploads/2021/12/DORES-2.jpg)
Dores Pereira traballa como profesora de Lingua Galega nun instituto da contorna e ocupouse da parte literaria, que recolle a súa experiencia persoal con estas plantas e información sobre usos medicinais, curiosidades, refráns ou cancións
![](https://paulalago.com/wp-content/uploads/2021/12/paulav-4-2.jpg)
Paula Lago é Licenciada en Arquitectura e dende hai uns anos está estreitamente ligada á creación artística, en especial á pintura, ocupouse da ilustración e do deseño editorial.
O torreiro
![](https://paulalago.com/wp-content/uploads/2021/12/full-width.jpg)
O torreiro
Baudelaire e Rilke afirmaron que a verdadeira patria é a infancia. Unha patria en ocasións inhóspita, fría, na que a mirada infantil busca a luz entre as tebras, co impulso irresistible do gromo que fura o duro talo reseco da esgotada planta. Mais o tempo pasa, a luz esmorece…, e unha chega a esquecer que nun recanto profundo da alma segue esa nena, coa súa mirada limpa e expectante, quizais cunha muda acusación. Esa nena da que apenas queda o esvaído recordo. E unha pregúntase, como Celso Emilio: Que diría de min a nena que fun? A resposta non é moi alentadora.
Porén, a vida é imprevisible. E un día esa nena aparece debruzada nunha páxina en branco, coa súa mirada soñadora famenta de beleza, rescatada da longa noite da memoria por un ser sensible e luminoso que resulta ser filla miña, e filla súa, quizais máis súa que miña, froito máis da súa teimosa persistencia que das miñas escasas forzas. Velaí como a vida tece fíos vagarosos e subtís entre o pasado e o presente, entre a sombra e a luz.
Dores Pereira
Ilustracións
![](https://paulalago.com/wp-content/uploads/2021/12/torreiro-3.jpg)
As ilustracións pretenden evocar a época onde se encadra o relato. Finais dos anos 60, na galiza rural. A obra xoga coa dicotomía escuridade/ luz. Utilicei unha técnica mixta acuarela+pastel+tinta para responder aos distintos matices do conto. Pensei que traballar con acuarela era un bo xeito de tratar as paisaxes e as partes que requerían máis luz. Os pasteis permitiríanme acadar máis textura e plasticidade e a liña de tinta dábame a posibilidade de definir certos rasgos cando conviña.
Como inspiración podo nomear a Bernard Buffet polos seus retratos con ton melancólico e a Gian Alfonso Pacinotti (Gipi) pola súa capacidade como acuarelista e polo ritmo narrativo das súas historietas.
Referencias
![](https://paulalago.com/wp-content/uploads/2021/12/REFERECNIAS-TORREIRO-2.jpg)
Películas como “Cría Corvos”, revistas que adoitaba ler a miña nai como “El Caso“, as paisaxes de Atios, imaxes metafóricas como as viñas emulando arañas, compuxeron o collage no que me baseei para construir as ilustracións deste relato
As fotografías antigas da familia, as actrices de películas de mediados de s.XX , esceas de circo… unha vai compondo uns recordos inexistentes, a través da construción dun imaxinario e das conversas con Dores, a autora do relato.
O deseño editorial
O conto componse de 40 páxinas cosidas con ilustracións a cor, o seu formato é 195x200mm. A narrativa constrúese como unha secuencia de planos, como se fosen “frames” dunha película, ou eu ao menos imaxinábaa así.
![](https://paulalago.com/wp-content/uploads/2021/12/volver.jpg)
As autoras
![](https://paulalago.com/wp-content/uploads/2021/12/DORES-2.jpg)
Dores Pereira traballa como profesora de Lingua Galega nun instituto da contorna e ocupouse da parte literaria, que recolle a súa experiencia persoal con estas plantas e información sobre usos medicinais, curiosidades, refráns ou cancións
![](https://paulalago.com/wp-content/uploads/2021/12/paulav-4-2.jpg)
Paula Lago é Licenciada en Arquitectura e dende hai uns anos está estreitamente ligada á creación artística, en especial á pintura, ocupouse da ilustración e do deseño editorial.